viernes, 5 de marzo de 2010

COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL.

Curso de Especialización Aplicada en Lengua Maya.
Maestro: Fidencio Briceño Chel.
Fecha: 5/03/2010
Suemi de Jesús Segovia Carrillo yéetel María Dolores Dzul Barboza

Complemento circunstancial.

BA’AX U K’ÁAT U YA’ALEJ

Junp’éel t’aan ku chúukbesik bix u yúuchul junp’éel ba’al, ba’ax k’iin u beeta’al, u kúuchil tu’ux ku beeta’al, u nu’ukulil ba’ax yéetel ku beeta’al, u láak’il máax yéetel ku beeta’al, yaan xan u láak’o’ob je’el bix péek óol, u ya’abil wa u nojochil.
Le t’aana’ ku táakpajal ichil le tuukulo’, ku bin tu paach le péeksilo’. Yaan téene’ je’el u páajtal u péeksa’ale’, ku tsíibta’al tu káajbal le tuukulo’, lela’ k’ajo’oltáan ich káastlan bey “adelantamiento”.

U YE’ESAJIL BIX U MEYAJ COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL.

BIX U BEETA’AL:

1.- Yaan u taal in chiich kex cháambeli’.
2.- Táan u kanik ts’íib ma’alob.
3.- Ts’o’ok in t’aan k’a’am.

BA’AX K’IIN U BEETA’AL:

1.- Tu konaj u k’éek’en ka’awjeak.
2.- Tu k’eya’ u yíits’in ma’ sáami’.
3.- Yaan u manik waaj ka’akate’.

U KÚUCHIL/ TU’UXI’:

1.- Ts’o’ok u pulik u xaanab ich ja’.
2.- Táan in bin tin káajal.
3.- Je’el in taal ta paache’.

U NU’UKULIL (BA’AX YÉETEL KU BEETA’AL).

1.- Ts’o’ok u k’axik le peek’ yéetel le suumo’.
2.- Nika’aj in ch’ak le che’ yéetel le máaskabo’.
3.- Táan in tséentik le t’eel yéetel le ixi’imo’.

U LÁAK’IL (MÁAX YÉETEL KU BEETA’AL):

1.- Yaan u kíinsik le k’éek’en yéetel u suku’uno’.
2.- Táan u páak yéetel u yuum.
3.- Ts’o’ok u bin maan yéetel u chiich.

PÉEK ÓOL:

1.- Yaan in bin sáamal wale’.
2.- Míin je’el u taasa’al teche’.
3.- Ma’axaan ku ts’íitej ju’uno’.

U YA’ABIL WA U NOJOCHIL.

1.- Ts’o’ok in konik ya’ab ja’as.
2.- Yaan in bisik seemkech ba’alo’ob.
3.- Tin manaj ts’e’ets’ek bak’.

No hay comentarios.: